Vandaag op deze regenachtige donderdag is het alweer oud nieuws. Een oude hype. Maar vorige week was het nog superrelevant en ernstig. Net zoals komende week een data-centrum dat belasting ontdoken heeft superrelevant en ernstig zal zijn, en de week daarop weer tijdelijk de berging van een omgeslagen olieschip de tongen losmaakt, was het afgelopen week de beurt aan de WK-stadions.
Onderzoek van The Guardian wees namelijk uit dat er meer dan 6500 arbeiders overleden zijn tijdens hun werk aan de stadions. Columnisten schreven er een column over. Praatprogramma’s praatten erover. Politieke partijen politiseerden het onderwerp. Vooral niet gaan naar dat vreselijke WK zeiden veel mensen. Anderen zeiden weer dat we juist wél moesten gaan. Wat iedereen gemeen heeft, is de afkeuring en de verrassing. Hoe is het mogelijk, zoveel slachtoffers en zoveel drama voor een Wereldkampioenschap Voetbal. De schok was groot. Alsof je onder een dubbele bodem van een Sinterklaas-surprise een gigantische stinkkaas vindt. Waar komt die nou vandaan? En wat moeten we daar nu mee?
Laten we eens even teruggaan in de tijd. We beginnen met de toewijzing voor dit WK. Toen de WK’s voor 2018 en 2022 werden toegewezen in 2010, gingen ze naar Rusland en Qatar. Verrassing! Een stemming van de FIFA met als uitkomst een gigantische meurende hoop. Iedereen sprak er schande van. Het WK van 2018 ging naar een land waar je gigantische afstanden moet reizen voor de wedstrijden, dat bekend staat om corruptie en dat de mensenrechten schendt. En dan het WK voor 2022. Dat ging naar een land waar je in de zomer niet eens kunt voetballen vanwege de hitte en waar geen stadions zijn. Qatar werd gekozen als een digibeet bij een programmeursvacature. Dat hintte toch wel erg sterk naar corruptie. Iedereen was het erover eens. Die corruptie bij de FIFA! Wie had dat nou gedacht, die vieze geur en die vieze stinkkaas. Bah! Daar moet wat aan gedaan worden!
Nog even verder terug. Het WK in 2010 in Zuid-Afrika en in 2014 in Brazilië. De marketing omtrent deze evenementen was geweldig: Het eerste WK in Afrika! Wat een weelde en wat een stimulans voor de bevolking! En in Brazilië: we brengen het voetbal naar de tempel! Waar voetbal een religie is! Wat de marketingcampagne niet meldde, maar algemeen bekend was, was dat de lokale bevolking er eerder op achteruit, dan op vooruit ging. Die hebben geen cent van dat WK gezien. De FIFA kreeg alle recettes van de merchandise, zoals ze bij elk toernooi afspreken. De stadions moesten gebouwd worden door de belastingbetalers, maar de opbrengst ging naar de FIFA. Ook bij deze projecten zijn mensen gestorven, uitgebuit en verjaagd. Hele wijken werden met een bulldozer bewerkt. En wat is er dan op de lange termijn van gekomen? De meeste van deze stadions staan nu leeg. Wat een verrassing was dit! Bah die vieze stinkkaas! Ieuw! Dit kan toch niet.
Nog iets verder terug. Het WK van 2006, waarvan al jaren duidelijk is dat Duitsland flinke sommen geld betaalde om stemmen te winnen voor de toewijzing. Of het WK in Frankrijk in 1998. Bij de opzet van het WK in 1998 wisten we al dat de toernooiplanning aangepast was om Frankrijk het voordeel te geven (Frankrijk ontliep Brazilië tot in de finale). Ook speelde Michel Platini een rol bij de toewijzing van het WK, die later veroordeeld werd voor corruptie. Wat een verrassing! Waar komt die stinkkaas nou toch vandaan? Dat kan toch helemaal niet!
Nog verder terug. Het WK werd in 1978 in Argentinië gehouden. Ergens waar mensen massaal stierven en uitgebuit werden. Waarom je in die tijd een WK moest houden in Argentinië wist niemand. Toch gebruikte een populist het WK als paradepaardje. Wat een verrassing! Dit kon toch niet! Freek de Jonge schreef er zelfs een liedje over. Wat moeten we nou met die stinkkaas! Laat iemand iets aan die gore bende doen!
En hier zijn we dan, in 2021. En nu zien we weer: de FIFA is altijd corrupt geweest en trok zich nooit iets aan van de mensenrechten. Nooit. En dat doet het nog steeds niet. Toen in 2010 de WK’s naar Rusland en Qatar gingen, wist iedereen hoe laat het was. Welke idioot verzint het om voetbal te spelen in een zandbak, waar nog helemaal geen faciliteiten staan, geen stadions zijn, je niet kunt spelen op het geplande tijdstip en geen fans van voetbal zijn. Simpel. De FIFA-idioot verzint dat. De ‘dollar-tekens’-idioot (#DTI), die zijn ziel verkoopt voor een hele hoop centen. Maar toch hoorde je er in 2010 amper een politieke partij over. Misschien een columnpje van Youp hier en daar, maar dan vooral met een ondertoon van berusting. En zeker geen kamervragen over of we er überhaupt naartoe moesten gaan. Tsja het is de FIFA. Je ruikt even aan de kaas, en dan gaan we weer terug naar de serene rust. We doen net of die vieze, smerige geur er niet meer hangt. Of welke luchtverfrisser dan ook gewerkt heeft.
Dan over naar Qatar. Na enkele jaren van niets doen tegen de belachelijke toewijzing in 2010 (veel kopstukken zijn in de bak beland, maar de structuur en stemming bij de FIFA en de toewijzingen werken vrijwel hetzelfde), werd duidelijk dat arbeiders bij de stadions in Qatar in toenemende mate vermist werden, of zelfs dood werden aangetroffen. Mensenrechtenorganisaties sloegen herhaaldelijk alarm. Dit gebeurde jaar-in-jaar-uit. En het turven begon: 1,2,3. 10. 20. 30. 50. 100. Steeds meer mensen die bezweken aan de barre omstandigheden. En de mensenrechtenorganisaties bleven alarm slaan. Iedereen wist dit. De informatie was er. Nu blijkt dat de teller is gestopt bij 6500 (alhoewel; gestopt?). Een gigantisch aantal. Maar was 1 dode dan niet genoeg om eens je wenkbrauw te fronsen? Of 2? Hoeveel is dan genoeg voordat er eens actie ondernomen wordt? Zijn 100 te veel? Of 200? 1000? Of hoeveel zijn er dan nodig voordat politieke partijen eens buiten verkiezingstijd verontwaardigd reageren? Hoe lang blijft die stinkgeur dan hangen? Alsof je ieder jaar weer met je mond vol tanden staat, als Griekenland de volle 12 punten aan Cyprus geeft op het Eurovisie Songfestival. Hoe is het in ’s hemelsnaam mogelijk! Of dat je je geliefde wakker belt omdat je met haar wilt delen dat de zon opeens op blijkt te komen in het oosten. Je gelooft het toch niet!
We weten al jaren dat het niet deugt in Qatar en bij de FIFA. We weten al tien jaar dat de toewijzing niet deugde. En we weten al jaren dat er mensen in erbarmelijke omstandigheden leven. Of niet meer leven. En dat je er helemaal niet kunt voetballen. Het is namelijk een woestijn. Een plek waar het ’s nachts moeiteloos 40 graden wordt. Waar vrouwen niets mogen. En homo’s ook niet. Waar mensenrechten of sociale vangnetten niet bestaan. Waar omkooppremies lachend worden afgetikt. Die vieze geur hangt er al jaren. Al decennia. Bij zowel de FIFA als bij de Qatarese instanties. Toch gek, die vieze geur die er steeds maar weer hangt. Waar komt die nou vandaan?